Γαστροοισοφαγική Πανλινδρόμηση

2015-02-02 17:43

Tι είναι η Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ);

Είναι ένα χρόνιο νόσημα του γαστρεντερικού νοσήματος που μειώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και σε μερικούς ασθενείς οδηγεί σε σοβαρές επιπλοκές όπως είναι η στένωση του οισοφάγου, γαστρεντερική αιμορραγία ή ο οισοφάγος Barrett.  Στην ΓΟΠΝ παρατηρείται παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο, κυρίως λόγω της χαλάρωσης του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (LES).

Επιπολασμός

Η επικράτηση των διαγνωσμένων κρουσμάτων ΓΟΠ εκτιμάται ότι είναι 13-19% παγκοσμίως (E.-S. H. Dent J 2005), και περίπου το 25% του δυτικού πληθυσμού πάσχει από αίσθημα καύσου ή παλινδρόμηση οξέος τουλάχιστον μία φορά το μήνα ενώ το 12% έχουν συμπτώματα τουλάχιστον σε εβδομαδιαία βάση και το 5% έχουν αίσθημα καύσου καθημερινά (Moayyedi P 2005) .                                                     

 Σε εθνικό επίπεδο σύμφωνα με μελέτη του Ελληνικού Ιδρύματος Γαστρεντερολογίας και Διατροφής, 4 στους 10 Έλληνες εμφανίζουν συμπτώματα Γαστροοισοφαγικής Παλινδρόμησης (Papatheodoridis GV 2005).

Παράγοντες Κινδύνου εμφάνισης ΓΟΠΝ;

Τα ουσιαστικά αίτια εμφάνισης της ΓΟΠΝ είναι άγνωστα παρότι έχει γίνει δεκτό ότι οι νευροανατομικές διαταραχές στη λειτουργία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα είναι σημαντικές στην παθογένεση της ΓΟΠΝ. Ειδικότερα, η παροδικά αυξημένη χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (TLESRs) και η μεγάλη διαφραγματοκήλη συμβάλλουν στην ασθένεια.  Διάφοροι γενετικοί παράγοντες μπορεί να είναι σημαντικοί στην εμφάνιση της ΓΟΠΝ που ίσως προδιαθέτουν σε νευρολογική δυσλειτουργία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.

Αν οι γενετικοί παράγοντες ευθύνονται  μόνο για το ένα τρίτο της εμφάνισης της παλινδρόμηση, οι σχετικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες πρέπει να καθοριστούν. Η ΓΟΠΝ συνήθως ξεκινά στη μέση ηλικία γεγονός που υποδηλώνει ότι το περιβάλλον είναι ένας βασικός παράγοντας.

Η παχυσαρκία έχει πρόσφατα προταθεί ως ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου του εσωτερικού περιβάλλοντος, ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών.  Οι εξωτερικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες περιλαμβάνουν διάφορες εκθέσεις που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής. Το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ,  καφέ και τσάι, καθώς και η τακτική χρήση ασπιρίνης και άλλων μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, έχουν όλα προταθεί ως παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση παλινδρόμησης.

Συνοπτικά αιτίες εμφάνισης ΓΟΠΝ είναι:

·     Ύπαρξη Διαφραγματοκήλης

·      Διάφορα φάρμακα (ασπιρίνη, νιτρικά, ανταγωνιστές ασβεστίου)

·      Άγχος

·      Απότομη αύξηση σωματικού βάρους

·      Κάπνισμα

·      Αλκοόλ

·      Κατανάλωση ροφημάτων με καφεΐνη, δυόσμο ή μέντα

·      Κατανάλωση όξινων γευμάτων

·      Κατανάλωση γευμάτων υψηλών σε λίπος

Από άλλη οπτική γωνία - Σημαντική Έρευνα: ‘‘Lifestyle related risk factors in the aetiology of gastrooesophageal reflux’’

Μια πρόσφατη μελέτη στο NordTrondelag της Νορβηγίας εξέτασε παράγοντες κινδύνου του καθημερινού τρόπου ζωής που συσχετίζονται με την εμφάνιση ΓΟΠΝ. Πιο συγκεκριμένα, η υπόθεση της έρευνας ήταν ότι το κάπνισμα, το αλκοόλ καθώς και ο καφές προκαλούν παλινδρόμηση, ενώ οι διαιτητικές ίνες και η σωματική άσκηση μπορεί να έχουν προστατευτική δράση. Εξέτασαν περαιτέρω την κατανάλωση τσαγιού και την πρόσληψη αλατιού.     

Το δείγμα της έρευνας  αποτελείται από 47.556 άτομα. Η μείωση του κινδύνου εμφάνισης της παλινδρόμησης βρέθηκε ανάμεσα σε ανθρώπους που έπιναν μεγάλες ποσότητες καφέ, που έτρωγαν ψωμί με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, και οι οποίοι ασκούνταν συχνά. Η κατανάλωση τσαγιού ή αλκοόλ δεν επηρέασε τον κίνδυνο παλινδρόμησης. Ενώ αντίθετα, υπήρχε αυξημένος κίνδυνος στα άτομα που κάπνιζαν καθημερινά. Εν κατακλείδι, η μελέτη αυτή λόγω του μεγάλου μεγέθους του δείγματος της , μας παρέχει σαφείς αποδείξεις για την υποστήριξη της υπόθεσής  ότι το κάπνισμα προκαλεί συμπτωματική ΓΟΠΝ, καθώς και κάποιες ενδείξεις ότι διαιτητικές ίνες που εμπεριέχονται στο ψωμί και η σωματική άσκηση προστατεύουν από αυτή η διαταραχή. Η μελέτη παρέχει περαιτέρω βάσιμες αποδείξεις κατά της υπόθεσής  ότι η χρήση αλκοόλ προκαλεί συμπτωματική Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση, και κάποια στοιχεία εναντίον της υπόθεσης ότι η κατανάλωση καφέ ή τσαγιού σχετίζονται αιτιολογικά με την παλινδρόμηση. Επιπλέον, η μελέτη δημιούργησε μια νέα υπόθεση σχετικά με το επιτραπέζιο αλάτι ως πιθανός μακροπρόθεσμος αιτιολογικός παράγοντας πίσω από ΓΟΠΝ. (M Nilsson 2004)

Συμπτώματα ΓΟΠΝ

·      Όξινες αναγωγές (όξινη γεύση)

·      Αυξημένα ρεψίματα

·      Ξηρός βήχας

·      Βραχνάδα

·      Αίσθημα οπισθοστερνικού καύσου

·      Θωρακικός πόνος «μη καρδιακής αιτιολογίας»

·      Οισοφαγικοί σπασμοί (μερικές φορές)

·      Δυσκαταποσία και δυσφαγία

·      Μετεωρισμός

·      Οδοντικές διαβρώσεις

·      Δυσοσμία αναπνοής

Γιατί πρέπει να αντιμετωπιστεί η ΓΟΠΝ;

 · Η παρατεταμένη διαβρωτική αυτή ασθένεια μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία φλεγμονής του οισοφάγου – Οισοφαγίτιδα.                                               · Η δημιουργία οισοφάγου Barrett που αποτελεί προδιαθετικό παράγοντας ανάπτυξης κινδύνου – μόλις το 5% με 15% των ατόμων με ΓΟΠΝ θα εμφανίσουν και οισοφάγο Barrett. (Pera 2005).                                                                                              · Οισοφαγικό αδενοκαρκίνωμα – η συχνότητα του είναι λιγότερο από 1% το χρόνο (Pera 2005).                                                  

Συσχέτιση ΓΟΠΝ και Νοσογόνου Παχυσαρκίας

Οι ερευνητές ανέλυσαν εννέα μελέτες που έγιναν από το 1966 έως το 2004. Έξι μελέτες έδειξαν μια αξιοσημείωτη συσχέτιση μεταξύ της παχυσαρκίας και της ΓΟΠΝ. Σε οκτώ από τις εννέα μελέτες,  όταν ο ΔΜΣ (δείκτη μάζας σώματος - ένα μέτρο του σωματικού λίπους) αυξήθηκε, το ίδιο έκαναν και τα συμπτωμάτα της ΓΟΠΝ. Η σχέση αυτή ήταν πιο έντονη στις γυναίκες. Παρόλα αυτά όμως χρειάζεται περαιτέρω έρευνα σε αυτό το κομμάτι καθώς η σχέση ΓΟΠΝ και παχυσαρκίας δεν είναι ακόμη ξεκάθαρη. Επικρατούν βέβαια κάποιες θεωρίες :

1.  Η ίδια η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της γαστρικής κένωσης λόγω της αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης.

2.  Η παθολογική παλινδρόμηση αυξάνεται σε παχύσαρκους λόγω της ανεπαρκούς αντοχής του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.

3.  Το λίπος που υπάρχει στην γαστροοισοφαγική ένωση μπορεί να τροποποιήσει ορισμένες από τις κρίσιμες ανατομικές σχέσεις του σκέλους που αποσκοπούν στην πρόληψη της παλινδρόμησης.

Συσχέτιση ΓΟΠΝ και Εγκυμοσύνης

Συμπτώματα ΓΟΠΝ εμφανίζονται στο 40 – 80% των εγκύων και μάλιστα τα συμπτώματα χειροτερεύουν όσο η κύηση προχωρεί προς το τέλος. Η αιτία εμφάνιση ΓΟΠΝ στο στάδιο αυτό είναι μειωμένη λειτουργικότητα του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα λόγω της αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης, καθώς και της δράσης της προγεστερόνης που επιδρά αρνητικά στον LES.

Αντιμετώπιση ΓΟΠΝ

Α. Τροποποίηση Συμπεριφοράς

Αποφεύγουμε:

1.   Αποφεύγετε να ξαπλώνετε αμέσως μετά από το γεύμα σας.

2.   Αποφύγετε να φοράτε στενά ενδύματα καθώς και ζώνες.

3.   Προσπαθήστε να κόψετε το κάπνισμα.

4.   Αποφύγετε την έντονη φυσική δραστηριότητα αμέσως μετά από το γεύμα.

5.   Ανασηκώστε το πάνω μέρος του κρεβατιού σας.

Β. Διατροφική Αντιμετώπιση

Βιβλιογραφία

Cameron AJ, Lagergren J, Henriksson C, Nyren O, Locke GR III, Pedersen NL. «. Gastroesophageal reflux disease in monozygotic and zygotic twins.» Gastroenterology, 2002: 55 - 59.

Dent J, El-Serag HB, Wallander MA, Johansson S. «Epidimiology of gastro-oesophageal reflux symptoms: a systematic review.» Gut, 2005: 710 - 717.

Dent J, Jones R, Kahrilas P, Talley NJ. «Managment of gastrooesophgaeal reflux disease in general practice.» Br Med J, 2001.

M Nilsson, R Johnsen, W Ye, K Hveem, J Lagergren. «Lifestyle related risk factors in the aetiology of gastrooesophageal reflux.» Gut, 2004.

Moayyedi P, Axon AT. «Review article: gastro-oesophageal reflux disease-the extent of the problem.» Aliment Pharmacol Ther, 2005: 11 - 19.

Nandurkar S, Talley NJ. «Epidemiology and natural history of reflux disease.» Best Pract Res Clin Gastroenterol, 2000: 743 - 57.

Papatheodoridis GV, Karamanolis DG. «Prevalence and impact of upper and lower gastrointestinal symptoms in the Greek urban general population.» Scand J Gastroenterol, 2005.

Pera M et al. «Epidemiology of esophageal adenocarcinoma.» J Surg Oncol, 2005.

Van Herwaarden MA, Samsom M, Smout AJ. «Excess gastroesophageal reflux in patients with hiatus hernia is caused by mechanisms other than transient LES relaxations (comment).» Gastroenterology, 2000.

Καραμπάση Θάλεια,

Πίσω