Αύξηση Βάρους στις Διακοπές των Χριστουγέννων: Μύθος ή Αλήθεια;
2016-12-15 20:16
Η πρόσληψη βάρους κατά την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων αποτελεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον, πολυσυζητημένο αλλά ταυτόχρονα αμφιλεγόμενο θέμα, τόσο για τα μέσα ενημέρωσης όσο και για την κοινή γνώμη. Πράγματι, σε αυτή την περίοδο καταναλώνονται συχνά και σε μεγάλες ποσότητες γεύματα πλούσια σε λίπη και σάκχαρα, που πολλές φορές συνοδεύονται από άφθονο αλκοόλ. Το θέμα αυτό μόλις πρόσφατα προσέλκυσε το επιστημονικό ενδιαφέρον και έχουν πραγματοποιηθεί πολλαπλές μελέτες παρατήρησης για τη διερεύνηση της αλήθειας πίσω από αυτό τον ισχυρισμό.
Φαίνεται ότι το φαινόμενο είναι αληθές
Στην πρώτη μελέτη που πλέον θεωρείται κλασσική και κατέδειξε την εποχιακή αύξηση του βάρους από τα μέσα Νοεμβρίου (Ημέρα των Ευχαριστιών στην Αμερική) έως τα μέσα Ιανουαρίου, μετρήθηκε το σωματικό βάρος σε 195 ενήλικες 4-6 φορές κατά τη διάρκεια περίπου ενός έτους. Αυτό που εντοπίστηκε ήταν μια πρόσληψη βάρους κατά μέσο όρο 0.4 κιλά, που όμως διατηρήθηκε και στην περίοδο μετά τις διακοπές (άνοιξη και καλοκαίρι). Ενδιαφέρον μάλιστα ήταν το γεγονός, ότι οι συμμετέχοντες υπερεκτίμησαν την πρόσληψη βάρους τους, πιστεύοντας ότι είχαν βάλει 1.6 κιλά που είναι μια τιμή τετραπλάσια από την πραγματική. Ένα ακόμα εύρημα ήταν ότι τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να βάλουν τουλάχιστον 2.3 κιλά σε σύγκριση μετα άτομα φυσιολογικού βάρους.1
Σε μια άλλη πιο πρόσφατη προοπτική μελέτη, 122 ενήλικες που πραγματοποίησαν διακοπές για 1–3 εβδομάδες ελέγχθηκαν 1 βδομάδα πριν, καθώς και 1 και 6 εβδομάδες μετά τις διακοπές. Η αύξηση βάρους (0.32 κιλά) αν και σχετικά μικρή, ήταν στατιστικά σημαντική και διατηρήθηκε κατά την περίοδο επανεξέτασης στις 6 εβδομάδες.2
Τι συμβαίνει όμως με το ποσοστό λίπους;
Σε μια πρόσφατη μελέτη όπου βρέθηκε αύξηση βάρους 0.8 κιλά φάνηκε να αυξάνεται και το ποσοστό λίπους. Μάλιστα, τα παχύσαρκα άτομα παρουσίασαν μεγαλύτερη αύξηση (1.6%) σε σύγκριση με τα υπέρβαρα άτομα (0.5%) και τα άτομα φυσιολογικού βάρους (0.2%).3
Δεδομένων των προαναφερθέντων, η καταγεγραμμένη πρόσληψη βάρους στην εορταστική περίοδο, αν και σχετικά μικρή (κατά μέσο όρο μικρότερη του ενός κιλού) έχει εξαιρετική σημασία από άποψη δημόσιας υγείας, καθότι φαίνεται να παραμένει και μετά το πέρας των διακοπών και έτσι να δυσχεραίνει περαιτέρω τον ολοένα και αυξανόμενο παγκόσμιο επιπολασμό της παχυσαρκίας. Έχει δημιουργηθεί λοιπόν η υπόθεση ότι η μικρή αλλά σταθερή αύξηση βάρους που σημειώνεται ετησίως σε επίπεδο πληθυσμού στις δυτικές κοινωνίες ταυτίζεται με το βάρος που λαμβάνεται την περίοδο μεταξύ Νοεμβρίου και Ιανουαρίου. Επιπλέον, τα άτομα που είναι ήδη υπέρβαρα ή παχύσαρκα βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο γιατί μπορεί στις γιορτές να οδηγηθούν σε ένα μοτίβο υπερβολικής κατανάλωσης.4
Συμπερασματικά, θα μπορούσε να λεχθεί ότι κρίνονται χρήσιμες οι στρατηγικές πρόληψης με συμπεριφοριστικές τεχνικές στα άτομα που είναι πιο επιρρεπή. Παράδειγμα αποτελεί ο αυτοέλεγχος με συχνό ζύγισμα και η αυτοσυγκράτηση στην ποσότητα και το είδος τροφής που καταναλώνεται. Εξαιρετικά σημαντική είναι η τήρηση του μέτρου και της ποικιλίας. Άλλωστε, ένα μεγάλο γεύμα ή η περιστασιακή κατανάλωση γλυκών στις γιορτές δεν αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα, σε περίπτωση όμως που δεν επαναλαμβάνεται καθημερινά.
Φιλίππου Ανδρονίκη,
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Βιβλιογραφία
- YanovskiJA, YanovskiSZ, SovikKN, NguyenTT, O'NeilPM, SebringNG. A prospective study of holiday weight gain. N Engl J Med. 2000 Mar 23;342(12):861-7.
- Cooper J.A., Tokar T., A prospective study on vacation weight gain in adults. Physiol. Behav. 2016. 156: 43–47.
- Stevenson JL, Krishnan S, Stoner MA, Goktas Z, Cooper JA. Effects of exercise duringthe holiday season on changes in body weight, body composition and blood pressure.Eur J Clin Nutr. 2013. 67:944–9.
- Schoeller DA The effect of holiday weight gain on body weight. Physiol Behav. 2014 Jul;134:66-9.