Διατροφή και Γερά Οστά
2018-07-24 20:54
Η δομή και η ορθή λειτουργία των οστών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ευρύτερη ομαλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Για τη φυσιολογική λειτουργία και δομή των οστών, απαραίτητες διατροφικές παράμετροι αποτελούν το ασβέστιο και η βιταμίνη D.
Η κάλυψη των αναγκών του ανθρώπινου οργανισμού σε ασβέστιο συστήνεται να γίνεται κατά κύριο λόγο από τη διατροφή και σε αυτή συμβάλει η βιοδιαθεσιμότητα του ασβεστίου στα τρόφιμα. Αξιόλογες πηγές πρόσληψης ασβεστίου αποτελούν τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το μπρόκολο, το λάχανο, τα αμύγδαλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων του γάλακτος, της γιαούρτης και των τυριών. Η εφαρμογή μιας πλούσιας σε ασβέστιο διατροφής αποτελεί δείκτη ισορροπημένης πρόσληψης και για τα περισσότερα μακροθρεπτικά συστατικά. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου για τις νεαρές γυναίκες ανέρχεται στα 1200 mg/ημέρα και για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες στα 1500 mg/ημέρα.
Η ομοιόσταση του ασβεστίου είναι η διαδικασία διατήρησης μιας σταθερής συγκέντρωσης ασβεστίου στον ορό, και εξαρτάται από τα αποθέματα ασβεστίου στον οστίτη ιστό. Σε περίπτωση ανεπαρκούς πρόσληψης ασβεστίου, ο μηχανισμός της ομοιόστασης διεγείρει την απομάκρυνση ασβεστίου από τα οστά. Η προσαρμογή αυτού του ομοιοστατικού μηχανισμού επιτυγχάνεται μέσω της παραθορμόνης (PTH) και της καλσιτριόλης (D3), οι οποίες λειτουργούν αποτελεσματικά κατά τις πρώτες δεκαετίες της ζωής και η λειτουργία τους φθίνει με την ηλικία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι απώλειες ασβεστίου στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, χωρίς να υπάρχει παράλληλη επαρκής εντερική απορρόφηση. Η καλσιτριόλη (D3) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προσαρμοστικότητα του ομοιοστατικού μηχανισμού του ασβεστίου, αυξάνοντας την εντερική απορρόφηση του. Η δράση της εξαρτάται από τα επίπεδα πρόσληψης της βιταμίνης D, η οποία επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την απορρόφηση του ασβεστίου.
Για τη σύνθεση της βιταμίνης D σημαντική είναι η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, ενώ πρέπει να αποφεύγεται η υπέρμετρη συμπληρωματική χορήγηση, η οποία συνδέεται με υπερασβεστιαιμία και αύξηση της ασβεστοποίησης των μαλακών ιστών, κυρίως των νεφρών. Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D σχετίζεται με τον δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό και την αυξημένη ανακατασκευή των οστών.
Σε περιπτώσεις που η διατροφική κάλυψη των αναγκών ασβεστίου είναι ανεπαρκής, συστήνεται η πρόσληψη συμπληρωμάτων ασβεστίου, τα οποία χαρακτηρίζονται από καλή βιοδιαθεσιμότητα. Ωστόσο, παράγοντες κινδύνου που φαίνεται να συνοδεύονται με την υπερβολική συμπληρωματική χορήγηση ασβεστίου είναι ο σχηματισμός λίθων στο ουροποιητικό σύστημα ή και στους νεφρούς, δυσκοιλιότητα, υπερασβεστιαιμία και ανεπάρκεια σιδήρου.
Κεχαγιά Μαριάννα
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Βιβλιογραφία:
- AC Ross, JAE Manson, SA Abrams: ‘’The 2011 report on dietary reference intakes for calcium and vitamin D from the Institute of Medicine: what clinicals need to know’’, Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 96:53-58, 2011
- HB Del Valle, AL Yaktine, CL Taylor, AC Ross: ‘’Dietary reference intakes for calcium and vitamin D’’, Washington,D.C. 2011
- Tylavsky FA et al: ‘’Vitamin D, parathyroid hormone, and bone mass in adolescents’’, American Journal of Clinical Nutrition, 135:2735S, 2005