Εγκυμοσύνη και Βιταμίνη D
2016-10-28 10:55
Η βιταμίνη D, γνωστή και ως βιταμίνη της ηλιοφάνειας, μπορεί να παραχθεί τόσο μέσα στο σώμα με την δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας όσο και να ληφθεί από τη διατροφή. Χαρακτηριστικό είναι, πως η επαρκής έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού στη βιταμίνη. Λειτουργικά, αποτελεί ένα θεμελιώδη διατροφικό παράγοντα, υπεύθυνο για την ρύθμιση του μεταβολισμού των οστών, την απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου από το σώμα και την διατήρηση της μυϊκής λειτουργίας.[1] Μελέτες έχουν δείξει πως η βιταμίνη D εμπλέκεται σε πολλές διεργασίες του σώματος και συνεπώς, επαρκή επίπεδα της βιταμίνης είναι απαραίτητα και επωφελή για την βέλτιστη υγεία. [2]
Η κύηση είναι μια περίοδος κατά την οποία όλες οι ανάγκες σε μακροθεπτικά και μικροθρεπτικά συστατικά είναι αυξημένες. Ανάμεσα σε αυτά τα μικροθρεπτικά συστατικά είναι και η βιταμίνη D. Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης είναι απαραίτητη για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών του εμβρύου σε ασβέστιο, ειδικά κατά τις περιόδους ανάπτυξης. [3,4] Μελέτες παρατήρησης που έχουν πραγματοποιηθεί, αναφέρουν πως τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στις εγκυμονούσες, μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία τόσο της μητέρας όσο και του βρέφους. Συγκεκριμένα, η έλλειψη της βιταμίνης έχει συσχετιστεί με επαναλαμβανόμενες αποβολές, προεκλαμψία, διαβήτη κύησης, μολύνσεις στις μητέρες, πρόωρη γέννηση, μικρά για την ηλικία κύησης βρέφη (small-for-gestational-age (SGA)) και γενικότερη κακή σκελετική υγεία των απογόνων. [5,6]
Παρ ’όλο που η έλλειψη και η ανεπάρκεια της βιταμίνης έχει συσχετιστεί με τις παραπάνω ανεπιθύμητες ενέργειες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε το 2015 συνέλεξε στοιχεία από τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες σε εγκυμονούσες γυναίκες που είτε λάμβαναν συμπλήρωμα βιταμίνης D κατά την διάρκεια της κύησης είτε δεν λάμβαναν συμπλήρωμα βιταμίνης και απέδειξε πως δεν υπήρχε κάποια στατιστικά σημαντική διαφορά στα περιστατικά προεκλαμψίας, διαβήτη κύησης, γέννησης πρόωρων και μικρών για την ηλικία κύησης βρεφών στις δυο αυτές ομάδες γυναικών. Η μόνη διαφορά που προέκυψε από τη μελέτη αυτή ήταν πως τα νεογέννητα βρέφη των γυναικών που λάμβαναν συμπληρώματα βιταμίνης D γεννήθηκαν με μεγαλύτερο βάρος και μήκος.[7]
Συμπερασματικά, η χορήγηση της βιταμίνης D δεν συστήνεται για την πρόληψη της προεκλαμψίας και των επιπλοκών της, ενώ υπάρχουν περιορισμένα διαθέσιμα στοιχεία τα οποία να αποδεικνύουν πως είναι ασφαλής η χρήση συμπληρωμάτων βιταμίνης D κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Συστήνεται ο συχνός έλεγχος των επιπέδων της βιταμίνης σε εγκυμονούσες γυναίκες καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης και η χορήγηση συμπληρώματος βιταμίνης D να γίνεται μόνο σε περιπτώσεις ανεπάρκειας, όχι σε ποσότητα μεγαλύτερη από τα 5 μg ή 200 IU ημερησίως, είτε μόνο του είτε σε συνδυασμό με συμπλήρωμα πολυβιταμινών, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε εγκυμοσύνης. [6]
Γενικότερα, η επαρκής και ισορροπημένη διατροφή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης με βάση της συστάσεις που έχουν θεσπιστεί ειδικά για την ευαίσθητη αυτή περίοδο στη ζωή μιας γυναίκας, είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψης ανεπαρκειών και επιπλοκών. Κύρια πηγή πρόσληψης της βιταμίνης D αποτελούν η ασφαλή έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και η κατανάλωση τροφίμων όπως είναι τα λιπαρά ψάρια (δηλ. σολομός, πέστροφα, μπακαλιάρος), το μουρουνέλαιο και ο κρόκος του αυγού. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια πολλά τρόφιμα έχουν εμπλουτιστεί με βιταμίνη D, λόγω του παγκόσμιου προβλήματος ανεπάρκειας που παρατηρείται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, με αποτέλεσμα να μην είναι δύσκολη και ακατόρθωτη η πρόσληψη επαρκών ποσοτήτων βιταμίνης D μέσω της διατροφής. [6]
Κασαπίδου Ειρήνη,
Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Βιβλιογραφία
- Mahan, L.K., Escott-Stump,Sylvia Krause's Food & Nutrition Therapy. 12th ed. 2008: Saunders Elsevier.
- Reid, I.R. and M.J. Bolland, Skeletal and nonskeletal effects of vitamin D: is vitamin D a tonic for bone and other tissues? Osteoporos Int, 2014. 25(10): p. 2347-57.
- Fernandez-Alonso, A.M., et al., First-trimester maternal serum 25-hydroxyvitamin D(3) status and pregnancy outcome. Int J Gynaecol Obstet, 2012. 116(1): p. 6-9.
- Ponsonby, A.L., et al., Vitamin D status during pregnancy and aspects of offspring health. Nutrients, 2010. 2(3): p. 389-407.
- Thorne-Lyman, A. and W.W. Fawzi, Vitamin D during pregnancy and maternal, neonatal and infant health outcomes: a systematic review and meta-analysis. Paediatr Perinat Epidemiol, 2012. 26 Suppl 1: p. 75-90.
- WHO Guidelines Approved by the Guidelines Review Committee, in Guideline: Vitamin D Supplementation in Pregnant Women. 2012, World Health Organization Copyright (c) World Health Organization 2012.: Geneva.
- Perez-Lopez, F.R., et al., Effect of vitamin D supplementation during pregnancy on maternal and neonatal outcomes: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Fertil Steril, 2015. 103(5): p. 1278-88.e4