Ουρική Αρθρίτιδα και Διατροφή: Ποια Τρόφιμα Πρέπει να Αποφεύγετε;

2017-11-24 00:42

    Η ουρική αρθρίτιδα είναι ένα από τα παλαιότερα καταγεγραμμένα νοσήματα στην ιστορία της ιατρικής. Αποτελεί μια διαταραχή του μεταβολισμού των πουρινών κατά την οποία παρατηρούνται αφύσικα υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος το οποίο συσσωρεύεται στο αίμα (υπερουριχαιμία). 

    Συνέπεια της κατάστασης αυτής είναι ο σχηματισμός λίθων ουρικού νατρίου οι οποίοι εναποτίθενται με τη μορφή πετρωμάτων στις μικρές αρθρώσεις και στους περιβάλλοντες ιστούς, ενώ συνήθως συνοδεύεται από νεφροπάθεια και νεφρολιθίαση ουρικού οξέος. 

    Η συχνότητα εμφάνισης της ουρικής αρθρίτιδας παρουσιάζει αυξητική τάση. Η νόσος συνήθως εκδηλώνεται μετά την ηλικία των 35 ετών, με μεγαλύτερη συχνότητα στους άνδρες. Στις μεγαλύτερες ηλικίες ωστόσο η νόσος εμφανίζεται εξίσου και στα δυο φύλα. [1]

Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση ουρικής αρθρίτιδας :[2]

• Παχυσαρκία και υπερβαρότητα
• Υπέρταση
• Κατανάλωση αλκοόλ
• Χρήση διουρητικών φαρμάκων
• Διατροφή πλούσια σε κρέας, θαλασσινά
• Μειωμένη νεφρική λειτουργία

    Υπάρχουν ενδείξεις μελετών που αναφέρουν πως η μείωση του βάρους μέσω διατροφικών προσαρμογών ή βαριατρικών χειρουργείων (σε ακραίες περιπτώσεις παχυσαρκίας), είναι αποτελεσματικές παρεμβάσεις για τη βελτίωση της ασθένειας. [3]

    Συστηματική ανασκόπηση μελετών παρατήρησης επιβεβαιώνει πως η υπερβολική κατανάλωση κρέατος, θαλασσινών, αλκοολούχων ροφημάτων (ειδικά μπύρας), αναψυκτικών με ζάχαρη και τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας. Η κατανάλωση χαμηλών σε λιπαρά γαλακτοκομικών προϊόντων, φολικού οξέος, καφέ και δίαιτες υψηλές σε διαιτητικές φυτικές ίνες, σχετίζονται με χαμηλό κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας και με μείωση των εκδηλώσεων της ασθένειας. Τα φρούτα και τα συμπληρώματα βιταμίνης C (500 mg / ημέρα) έχουν μέτρια επίδραση στο ουρικό, αλλά η κατανάλωση μούρων ή των εκχυλισμάτων τους μπορεί να μειώσει τη συχνότητα των σοβαρών επεισοδίων. [3]

    Η ουρική αρθρίτιδα αντιμετωπίζεται παραδοσιακά με την εφαρμογή δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες, αν και τα φάρμακα έχουν αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό την ανάγκη για αυστηρό περιορισμό της δίαιτας. Έχει υπολογιστεί ότι τα 2/3 περίπου του ημερησίου φορτίου πουρινών στον οργανισμό προέρχεται από τον ενδογενή μεταβολισμό των κυττάρων, ενώ μόλις το 1/3 παρέχεται μέσω της διατροφής.

    Τα χαμηλά σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα, το ασκορβικό οξύ και η κατανάλωση κρασιού φαίνεται ότι λειτουργούν προστατευτικά, πιθανών λόγω του αλκαλικού υπολείμματος που αποδίδουν τα τρόφιμα αυτά στον οργανισμό. Μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχτεί η χρησιμότητα άλλων διαιτητικών ρυθμίσεων.

    Αυτό που θεωρείται χρήσιμο είναι οι ασθενείς να συμβουλεύονται ώστε να μην καταναλώνουν συχνά κρέας, θαλασσινά και αλκοολούχα ροφήματα, να ελέγχουν το μέγεθος των μερίδων τους και να ελαττώνουν την κατανάλωση απλών υδατανθράκων, προκειμένου να επιτυγχάνουν απώλεια βάρους και βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη. Η μέτρια πρόσληψη λαχανικών πλούσιων σε πουρίνες δεν σχετίζεται μe αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης ουρικής αρθρίτιδας.

    Αν και ο περιορισμός της διαιτητικής πρόσληψης πουρινών δεν φαίνεται να μειώνει σημαντικά το ουρικό οξύ στον οργανισμό, τα άτομα με ουρική αρθρίτιδα είναι καλό να περιορίζουν ή να αποφεύγουν τα τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες (Πίνακας 1), προκειμένου να αποφύγουν την ανάπτυξη μεταβολικού στρες. Στην περίπτωση ο περιορισμός των πουρινών κρίνεται αναγκαίος, όπως στη περίπτωση της σοβαρής ουρικής αρθρίτιδας, η πρόσληψη πουρινών θα πρέπει να ανέρχεται στα 100 – 150 mg/ημέρα.

    Θα πρέπει να ενθαρρύνεται η επαρκής πρόσληψη υγρών (3 L/ημέρα), καθώς βοηθά στην απέκκριση του ουρικού οξέος και στην ελαχιστοποίηση της πιθανότητας σχηματισμού νεφρικών λίθων.

    Για πολλά χρόνια επικρατούσε η υποψία ότι η κατανάλωση οινοπνεύματος προκαλεί την ανάπτυξη ουρικής αρθρίτιδας. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι παίζει ρόλο ο τύπος των αλκοολούχων ροφημάτων. Η κατανάλωση μπύρας φαίνεται ότι αυξάνει τα επίπεδα του ουρικού οξέος και, κατά συνέπεια τον κίνδυνο ανάπτυξης ουρικής αρθρίτιδας, ενώ η μέτρια κατανάλωση κρασιού δεν φαίνεται να ασκεί καμία επίδραση.

    Συμπερασματικά, υπάρχουν ανεπαρκή δεδομένα στη βιβλιογραφία σχετικά με τη διατροφική προσέγγιση της ουρικής αρθρίτιδας αν και έχει φανεί πως διατροφικές αλλαγές μειώνουν τα επίπεδα του ουρικού οξέος στο αίμα, χωρίς να επιβεβαιώνεται με ισχυρά δεδομένα πως η διατροφική προσέγγιση έχει επίδραση και στο κλινικό αποτέλεσμα, όπως είναι οι οξείς εκδηλώσεις της νόσου.

Ειρήνη Κασαπίδου

Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Βιβλιογραφία

1.George, C. and D.A. Minter, Hyperuricemia, in StatPearls. 2017, StatPearls Publishing StatPearls Publishing LLC.: Treasure Island (FL).

2.Qaseem, A., R.P. Harris, and M.A. Forciea, Management of Acute and Recurrent Gout: A Clinical Practice Guideline From the American College of Physicians. Ann Intern Med, 2017. 166(1): p. 58-68.

3.Nuki, G., M. Doherty, and P. Richette, Current management of gout: practical messages from 2016 EULAR guidelines. Pol Arch Intern Med, 2017. 127(4): p. 267-277.

Πίσω