Παχυσαρκία, Φλεγμονή και Καρκίνος του Ήπατος
2016-04-03 17:03
Η παχυσαρκία προκαλεί συχνά μια σειρά από ιατρικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένου του μεταβολικού συνδρόμου, του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, την μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (NAFLD), και την πιο σοβαρή μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH). Πρόσφατα, ωστόσο, η παχυσαρκία αναγνωρίσθηκε ως ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για διάφορους τύπους καρκίνου μεταξύ των οποίων ο καρκίνος του παγκρέατος και ο καρκίνος του ήπατος που φαίνεται να παρουσιάζουν την υψηλότερη αύξηση κινδύνου.
Αρκετές επιδημιολογικές και κλινικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει τον ρόλο της παχυσαρκίας ως ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (HCC), που αποτελεί την πιο κοινή μορφή καρκίνου του ήπατος. Η σύνδεση μεταξύ της παχυσαρκίας και του καρκίνου είναι πιθανό να διαμεσολαβείτε, εν μέρει, από μια κατάσταση χρόνιας χαμηλού βαθμού φλεγμονής στους εμπλεκόμενους ιστούς. Η φλεγμονή του ήπατος έχει αποδειχθεί ότι σχετίζεται με την NAFLD, τη NASH, την παχυσαρκία (που προκαλεί NAFLD), την ηπατική ίνωση και την ηπατική κίρρωση, με αποτέλεσμα την αυξημένη παραγωγή διαφόρων κυτοκινών και αντιποκινών, οι οποίες εμπλέκονται στην ηπατοκαρκινογένεση.
Υπάρχουν πρόσθετες εξηγήσεις για την επίδραση της παχυσαρκίας ως παράγοντας κινδύνου στο ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα και στην ανάπτυξη της κίρρωσης.
Παχυσαρκία και ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα
Η παχυσαρκία έχει ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση του μεταβολικού συνδρόμου συμπεριλαμβανομένης της αντίστασης στην ινσουλίνη και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καθώς και με ένα φάσμα μη καρκινικών ασθενειών του ήπατος. Από την άλλη πλευρά, η μεταβολικά καλοήθης παχυσαρκία, δηλαδή η παχυσαρκία που χαρακτηρίζεται μόνο από κοιλιακή παχυσαρκία χωρίς αντίσταση στην ινσουλίνη δεν φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο στην στεατοηπατίτιδα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η παχυσαρκία που προκαλείται από μεταβολική διαταραχή μπορεί να είναι μια σημαντική αιτία του λιπώδους ήπατος. Πράγματι, η NAFLD συνδέεται στενά με το σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και τη δυσλιπιδαιμία. Η συσσώρευση του λίπους, λόγω της υπερβολικής πρόσληψης θερμίδων, οι γενετικοί παράγοντες ή άλλες ασθένειες, μπορούν να οδηγήσουν σε δυσλειτουργία του ήπατος καθώς το ήπαρ συνθέτει περισσότερα τριγλυκερίδια αλλά αποτυγχάνει να τα εξάγει. Κατά συνέπεια, τα τριγλυκερίδια συσσωρεύονται στα παρεγχυματικά κύτταρα του ήπατος, γεγονός που οδηγεί σε ηπατική στεάτωση.
Ως εκ τούτου, η παχυσαρκία είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση NAFLD, που είναι μια αναστρέψιμη διαταραχή, της οποίας τα βαθύτερα αίτια μπορούν να αντιμετωπιστούν και να ανασταλεί στα πρώτα στάδια της νόσου. Για παράδειγμα, το λιπώδες ήπαρ που προκαλείται από την παχυσαρκία μπορεί να αντιμετωπιστεί με την απώλεια βάρους μέσω της άσκησης και με κατάλληλο διαιτολόγιο. Ωστόσο, χωρίς την κατάλληλη διαχείριση, η NAFLD μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια φλεγμονή του ήπατος, που ονομάζεται στεατοηπατίτιδα (NASH), η οποία είναι μια σοβαρή πάθηση που μπορεί περαιτέρω να εξελιχθεί σε ηπατική ίνωση και κίρρωση που προκαλούν σοβαρές επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένης της ηπατικής ανεπάρκειας και του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος HCC. Το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα HCC εμφανίζεται συχνά σε ασθενείς με NASH, ιδιαίτερα σε εκείνους με προχωρημένη ίνωση και κίρρωση. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η παχυσαρκία και η NAFLD μπορεί να διεγείρουν τον πολλαπλασιασμό και να μειώσουν την απόπτωση των ηπατοκυττάρων σε ποντίκια, που καταλήγει σε ηπατική υπερπλασία, απουσία φλεγμονής, ίνωσης ή κίρρωσης.
Κυτοκίνες και αντιποκίνες στην φλεγμονή του ήπατος που προκαλείται από την παχυσαρκία
Υπάρχει ουσιαστική απόδειξη ότι η παχυσαρκία σχετίζεται με χρόνια χαμηλού βαθμού συστηματική φλεγμονή, η οποία πιστεύεται ότι συμβάλλει στις μεταβολικές διαταραχές, και στην εξέλιξη της ηπατικής στεάτωσης προς NASH, ίνωση, κίρρωση και τελικά σε ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα HCC. Αν και η όλη διαδικασία της εξέλιξης δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί σε αυτή τη διαδικασία, ο "διακόπτης" για την ηπατική στεάτωση προς στεατοηπατίτιδα είναι το κλειδί, καθώς χωρίς την ύπαρξη φλεγμονής, καμιά από αυτές τις παθολογικές καταστάσεις δεν θα διασφαλιστεί.
Καραμπάση Θάλεια,
Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Βιβλιογραφία
AM, Diehl. «Hepatic complications of obesity.» Gastroenterol Clin North Am, 2010.
Haslam DW, James WP. «Obesity.» Lancet, 2005.
Karin, Beicheng Sun and Michael. «Obesity, Inflammation and Liver Cancer.» J Hepatol., 2013.
Tarantino G, Colicchio P, Conca P, Finelli C, Di Minno MN, Tarantino M, et al. «Young adult obese subjects with and without insulin resistance: what is the role of chronic inflammation and how to weigh it non-invasively?» J Inflamm (Lond)., 2009.
Yang S, Lin HZ, Hwang J, Chacko VP, Diehl AM. «Hepatic hyperplasia in noncirrhotic fatty livers: is obesity-related hepatic steatosis a premalignant condition?» Cancer Res., 2001.