Πρωτεΐνες και Φυσική Δραστηριότητα - Απαντήσεις στα Συνήθη Ερωτήματα
2017-07-24 20:55
Η τροποποίηση της προσλαμβανόμενης ποσότητας πρωτεϊνών κατά την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας (π.χ. μέσω του γυμναστηρίου) αποτελεί ένα σύνηθες ερώτημα για τα άτομα που επιχειρούν να γίνουν πιο δραστήρια. Οι λόγοι για το ερώτημα αυτό είναι ποικίλοι, όπως η σχέση της ποσότητας αυτής με το σωματικό βάρος, με τις αλλαγές στην φυσική δραστηριότητα κτλ. Καθώς όμως, οι ανάγκες του κάθε ατόμου είναι διαφορετικές, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή κατά την τροποποίηση αυτή, καθώς εάν αυτή δεν είναι αναγκαία ή εάν δεν πραγματοποιηθεί με ορθό τρόπο, μπορεί να επιφέρει διάφορα προβλήματα στον οργανισμό.
Τα συνήθη ερωτήματα που προκύπτουν γύρω από την λήψη πρωτεϊνών και την φυσική δραστηριότητα είναι τα εξής:
Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας συνεπάγεται απαραίτητα και αύξηση των προσλαμβανόμενων πρωτεϊνών;
Όχι απαραίτητα. Για τον μέσο ενήλικο πληθυσμό, οι ανάγκες σε πρωτεΐνες ημερησίως ανάγονται σε 0,8 γρ./κιλό σωματικού βάρους. Δηλαδή, ένα άτομο 75 κιλών χρειάζεται περίπου 56 γρ. πρωτεϊνών ημερησίως, ποσότητα η οποία μπορεί να καλυφθεί πλήρως με ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο. Για τα άτομα αυτά, που έχουν ή θέλουν να αυξήσουν την φυσική τους δραστηριότητα (π.χ. μέσω του γυμναστηρίου), χωρίς όμως να είναι ενεργοί αθλητές, η περαιτέρω αύξηση των προσλαμβανόμενων πρωτεϊνών από τις συνιστώμενες ποσότητες δεν κρίνεται απαραίτητη.
Οι αθλητές, όμως, λόγω αυξημένων αναγκών, μπορεί να χρειάζονται μεγαλύτερη πρόσληψη πρωτεϊνών για την επίτευξη των βέλτιστων αποτελεσμάτων. Για παράδειγμα, οι αθλητές αντοχής και δύναμης μπορεί να χρειάζονται 1,2-1,7 γρ. πρωτεϊνών/κιλό σωματικού βάρους.
Σε κάθε περίπτωση, οι ημερήσιες ανάγκες σε πρωτεΐνες μπορούν εύκολα να καλυφθούν μέσα από ένα ισορροπημένο κι εξατομικευμένο διαιτολόγιο, το οποίο θα περιέχει ομοιόμορφη κατανομή σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λίπος, καθώς και ομοιόμορφη κατανομή των τροφών μέσα στην ημέρα. Για τον λόγο αυτό επίσης, η λήψη συμπληρωμάτων πρωτεϊνών δεν κρίνεται απαραίτητη, ιδιαίτερα για τα άτομα που δεν είναι επαγγελματίες αθλητές, εφόσον οι ανάγκες μπορούν να καλυφθούν μέσω της διατροφής.
Η περίσσεια πρωτεϊνών απλά αποβάλλεται από τον οργανισμό;
Όχι. Η περίσσεια πρωτεϊνών πέραν από τις ανάγκες του οργανισμού μπορεί να προκαλέσει ποικίλα προβλήματα στο άτομο, όπως αύξηση του λιπώδους ιστού στον οργανισμό, διότι ένα μέρος των αμινοξέων που δομούν τις πρωτεΐνες αποθηκεύεται σαν λιπώδης ιστός στον οργανισμό (παρόμοια με την περίσσεια υδατανθράκων και λίπους μέσω της διατροφής), καθώς και προβλήματα στην νεφρική λειτουργία κ.ά. Για τον λόγο αυτό, δεν συνιστώνται οι υπερπρωτεϊνικές δίαιτες, με ή χωρίς αλλαγές στην φυσική δραστηριότητα.
Από την άλλη μεριά, εάν η ποσότητα των προσλαμβανόμενων πρωτεϊνών είναι χαμηλότερη από τις ημερήσιες ανάγκες, μπορεί να εμφανισθεί κόπωση, απώλεια μυϊκής μάζας κ.ά. Για τους λόγους αυτούς, χρειάζεται προσοχή στον προσδιορισμό των ημερήσιων αναγκών σε πρωτεΐνες.
Μετά την άσκηση, χρειάζεται μόνο η λήψη πρωτεϊνών?
Όχι μόνο. Μετά το πέρας της άσκησης, χρειάζεται ο συνδυασμός των πρωτεϊνών μαζί με υδατάνθρακες, καθώς οι πρωτεΐνες βοηθούν στην αναπλήρωση του μυϊκού ιστού, ενώ οι υδατάνθρακες βοηθούν στην αναπλήρωση των αποθηκών γλυκογόνου στο σώμα (γλυκογόνο:πολυσακχαρίτης που αποτελεί αποταμιευτική μορφή ενέργειας και βρίσκεται στο ήπαρ και τους μύες), και στην αναπλήρωση της ενέργειας. Δεν πρέπει επίσης να παραλείπεται και η σωστή ενυδάτωση του οργανισμού, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο σε κάθε φάση της φυσικής δραστηριότητας (πριν, κατά την διάρκεια και μετά την άσκηση).
Συμπερασματικά
Σε κάθε περίπτωση, τονίζεται ότι οι ανάγκες από άτομο σε άτομο είναι διαφορετικές, καθώς εξαρτώνται και από παράγοντες όπως το φύλο, την ηλικία, τις αλλαγές στην σωματική άσκηση κτλ. Για τον λόγο αυτό, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στον προσδιορισμό της απαραίτητης ποσότητας πρωτεϊνών που χρειάζεται να λαμβάνεται κατά την αλλαγή της φυσικής δραστηριότητας, καθώς και στην γενικότερη διατροφή του ατόμου, ώστε να επιτευχθούν τα βέλτιστα αποτελέσματα. Ο προσδιορισμός αυτός μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τον καθορισμό των αναγκών, τόσο μέσω της διατροφής όσο και μέσω της γενικής εικόνας του ατόμου (βιοχημικές εξετάσεις, φυσική κατάσταση, αλλαγές στην σωματική άσκηση κ.ά.), ενώ η κάλυψη των αναγκών αυτών με ορθό τρόπο χρειάζεται ένα ισορροπημένο κι εξατομικευμένο διαιτολόγιο.
Εμμανουέλα Γιαννοπούλου,
Βιβλιογραφία
1. American College of Sports Medicine position stand. Nutrition and athletic performance. Rodriguez NR, Di Marco NM and Langley S. s.l. : Medicine & Science in Sports & Exercise/Journal of the American Dietetic Association/Canadian, 2009.
2. Natalie Digate Muth.Sports Nutrition for Health Professionals. s.l. : F.A. Davis Company, 2014.
3. Mahan L. Kathleen and Escott-Stump Sylvia.Krause`s Θεραπευτική Διατροφή. 2014.