Συναισθηματική Υπερφαγία : Ένας Φαύλος Κύκλος
2018-01-31 23:50
Ο όρος Συναισθηματική Υπερφαγία αναφέρεται στην υπέρμετρη κατανάλωση τροφής, όχι ως αποτέλεσμα βιολογικής πείνας, αλλά ως πράξη αποφυγής δυσφορούς συναισθηματικής κατάστασης.
Χαρακτηρίζεται από διάσπαρτα υπερφαγικά επεισόδια κατά τη διάρκεια της ημέρας, ανάλογα με τις συναισθηματικές διακυμάνσεις του ατόμου. Κατά τα επεισόδια αυτά, το άτομο καταναλώνει μεγάλες ποσότητες τροφής, ακόμη και αν έχει επέλθει το βιολογικό αίσθημα του κορεσμού. Η κατανάλωση τροφής κατά τα επεισόδια συνοδεύεται από μεγάλη ταχύτητα κατάποσης και από έλλειψη συνειδητότητας από το άτομο για τις ποσότητες που καταναλώνει, ενώ οι τροφές που προτιμώνται είναι πλούσιες σε θερμιδικό περιεχόμενο.
Τα επεισόδια αυτά ακολουθούνται από την εκδήλωση αισθημάτων ενοχής και δυσφορίας από το άτομο, και αυτός είναι ένας από τους λόγους που το άτομο τα ‘’διαπράττει’’ όταν είναι μόνο του, και όχι σε διάφορες κοινωνικές του συνεστιάσεις. Τα άτομα προτιμούν δηλαδή να εκδηλώνουν την αποκλίνουσα αυτή τους συμπεριφορά όταν είναι μόνα τους, και αποφεύγουν να τρώνε με φίλους έξω ή μπροστά στο οικογενειακό τους περιβάλλον. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει πως το άτομο έχει επίγνωση της λανθασμένης του στάσης απέναντι στο φαγητό, αλλά και αδυναμία στο να αντισταθεί, πράγμα που ανάγει τη συναισθηματική υπερφαγία σε ένα τύπο εθισμού.
Έρευνες έχουν καταδείξει πως η συναισθηματική υπερφαγία έχει ψυχολογικό υπόβαθρο και αποτελεί αμυντικό μηχανισμό των ατόμων που την εκδηλώνουν, για να ‘’αντιμετωπίσουν’’ άλλα συνυπάρχοντα συναισθήματα, όπως άγχος, θυμός, μοναξιά, απογοήτευση, φόβος. Και αυτό συμβαίνει μέσω της δημιουργίας αισθήματος άμεσης εφορίας μέσα από την κατανάλωση τροφής. Το άτομο, λοιπόν, καταφεύγει στην υπέρμετρη κατανάλωση τροφής σε μία δυσλειτουργική προσπάθεια να απωθήσει άλλα συνυπάρχοντα αρνητικά συναισθήματα. Με τον τρόπο αυτό οδηγείται σε ένα φαύλο κύκλο αναζήτησης ανακούφισης από το φαγητό και αισθήματος ενοχής για την πράξη του αυτή, το οποίο με τη σειρά του για να απωθηθεί ακολουθείται πάλι η αναζήτηση κατανάλωσης φαγητού.
Πρωταρχικής σημασίας είναι η συνειδητοποίηση της αποκλίνουσας διατροφικής συμπεριφοράς από το ίδιο το άτομο και η αναζήτηση βοήθειας από ειδικούς υγείας, οι οποίοι θα ενημερώσουν και θα καθοδηγήσουν το άτομο, τόσο από διατροφική όσο και από ψυχολογική σκοπιά. Η ψυχοθεραπεία, κυρίως μέσω της γνωσιακής-συμπεριφορικής προσέγγισης, δύναται να βοηθήσει το άτομο να κατανοήσει βαθύτερα τις υποσυνείδητες ανάγκες που επιθυμεί να καλύψει με το φαγητό, να βελτιώσει την αυτοεικόνα του και να ενδυναμώσει την αυτοεκτίμησή του. Η παρακολούθηση από διαιτολόγο δύναται να βοηθήσει το άτομο να συνειδητοποιήσει την ποσότητα φαγητού που καταναλώνει, να το μυήσει στην υιοθέτηση ορθότερων διατροφικών συνηθειών και να διαμορφώσει το θρεπτικό του προφίλ.
Κεχαγιά Μαριάννα
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Βιβλιογραφία
- Berthood HR, Lenard NR, Shin AC (2011). “Food reward, hyperphagia and obesity”. Am J Physid Regul Integr Comp Physid 300 (6) : R1266-77.
- LM Gianini, MA White, RM Masheb (2013). “Eatinh pathology, emotion regulation, and emotional overeating in obese adults with BDE”. Elsevier.
- MA Adriaanse, DTD de Ridder, C. Evers. (2011). “Emotional eating: Eating when emotional or emotional about eating?”. Psychology and Health.