Το Mέλι στη Διατροφή μας

2016-10-21 10:07

    Ως μέλι ορίζεται το γλυκό προϊόν - τρόφιμο που παράγουν οι μέλισσες όταν συλλέγουν νέκταρ ή άλλους φυσικούς χυμούς (εκκρίσεις) από ζωντανά μέρη φυτών ή εκκρίσεις εντόμων. Το μεταφέρουν στη κυψέλη τους, το εμπλουτίζουν με δικές τους ουσίες που συντελούν στη μετατροπή του, το αποθηκεύουν στις κηρήθρες τους, όπου το ωριμάζουν και στη συνέχεια το σφραγίζουν στεγανοποιώντας το¹.

     Στο μέλι έχουν ανιχνευτεί πάνω από 180 ουσίες. Τα κυριότερα συστατικά του είναι¹:

• Υδατάνθρακες (σάκχαρα): Το 77-78% του μελιού αποτελείται από υδατάνθρακες, με τη φρουκτόζη και τη γλυκόζη να υπερισχύουν (σε ποσοστό 85-95% του συνόλου των σακχάρων). Τα παραπάνω σάκχαρα είναι υπεύθυνα για τα περισσότερα φυσικά και θρεπτικά χαρακτηριστικά του.
• Νερό: Αποτελεί σημαντικό συστατικό του μελιού καθώς το ποσοστό του επηρεάζει την αποθήκευση του. Περιεκτικότητα σε νερό πάνω από 18% ελλοχεύει κίνδυνο ζύμωσης.
• Οξέα: Περιέχει τουλάχιστον 18 οργανικά οξέα τα οποία είναι υπεύθυνα για την οξύτητα του και συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην χαρακτηριστική γεύση του.
• Αμινοξέα: Δεκαεννέα αμινοξέα έχουν αναγνωριστεί στη σύνθεση του όχι όμως σε αξιόλογες  ποσότητες.
• Ιχνοστοιχεία (μεταλλικά άλατα): Τα σκουρόχρωμα μέλια είναι πλουσιότερα από τα ανοιχτόχρωμα. Στο μέλι συναντάμε: Κάλιο, χλώριο, θείο, ασβέστιο, νάτριο, φώσφορο, μαγνήσιο, πυρίτιο, σίδηρο, μαγγάνιο και χαλκό.
• Ένζυμα: Ένζυμα όπως η ιμβερτάση και η αμυλάση χρησιμοποιούνται ως μέτρο καθορισμού της ποιότητας του ενώ η γλυκοζοξειδάση μέσω μιας σειράς αντιδράσεων παράγει υπεροξείδιο του υδρογόνου το οποίο προσδίδει στο μέλι αντιβακτηριακή δράση.
• Βιταμίνες: Θα περιμέναμε το μέλι να είναι πλούσιο σε βιταμίνες αλλά στη πραγματικότητα δε θεωρείται ιδιαίτερα βιταμινούχο. Το μέλι περιέχει κυρίως θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, νικοτινικό οξύ, πυριδοξίνη, παντοθενικό οξύ και βιταμίνη C. Οι βιταμίνες αυτές όμως δημιουργούν ευνοϊκές προϋποθέσεις για την απορρόφηση και την αφομοίωση των σακχάρων.
• Άλλες ουσίες: Διάφορες ουσίες όπως αρωματικές-χρωστικές αλλά και λιπαρά συμβάλλουν και αυτά στη σύστασή του.

Οι Ιδιότητες και τα Οφέλη του Μελιού

• Βακτηριοστατική δράση²: Δεν ευνοεί την ανάπτυξη  παθογόνων μικροοργανισμών. Αραιωμένο σε νερό εκδηλώνεται καλύτερα η δράση αυτή (προσθήκη μελιού στο τσάι), σύμμαχος στη ξηρότητα του λαιμού, στο συνάχι και γενικά στα κρυολογήματα.  Με την έκθεση του μελιού στο φως αλλά και με παρατεταμένη θέρμανση χάνεται αυτή του η δράση.
• Σημαντική πηγή ενέργειας: Προσδίδει καλύτερη φυσική απόδοση και αντοχή στην κόπωση, ιδιαίτερα στην επαναλαμβανόμενη προσπάθεια (άσκηση)³ .
• Καρδιά: Λόγω της περιεκτικότητας του σε γλυκόζη βοηθάει την καρδιά στο έργο της και γενικότερα βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος ακόμα και σε αυτούς που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τη καρδιά τους³.
• Ιδανικό τρόφιμο για το συκώτι: Η περιεκτικότητα του μελιού σε σάκχαρα αλλά και σε αντιοξειδωτικά τροφοδοτεί και ταυτόχρονα προστατεύει το συκώτι από το οξειδωτικό στρες⁴.
• Γαστρεντερικό σύστημα: Βοηθάει σε προβλήματα όπως γαστρίτιδα, δυσκοιλιότητα, έλκος στομάχου και δωδεκαδακτύλου⁵ και βελτιώνει την αφομοίωση των τροφών.
• Νευρικό σύστημα: Θεωρείται καταπραϋντικό και θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως υπνωτικό⁶.
• Οστά: Μελέτες σε ζωικά μοντέλα έδειξαν καλύτερη δέσμευση του ασβεστίου στα οστά⁷.

    Συχνά ακούγεται ότι το μέλι είναι καλό και για άτομα που πάσχουν από διαβήτη. Για αυτή τη δήλωση είναι σχεδόν απίθανο να βρεθεί τεκμηρίωση λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε σάκχαρα. Ωστόσο, είναι καλύτερο από τα προϊόντα που γίνονται με τη ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο³.

    Σε κάθε περίπτωση  βλέπουμε το μέλι ως μια εξαιρετική τροφή και όχι ως φάρμακο. Άλλωστε αυτό που τελικά κάνει τη διαφορά στην υγεία μας είναι η ποικιλία στη διατροφή μας και οι σωστές επιλογές τροφίμων.

Φανή Κούτριου,

Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Βιβλιογραφία

1. Food and Agriculture Organization (FAO): Value-added products from beekeeping. Chapter 2: https://www.fao.org/docrep/w0076e/w0076e04.htm 

2. Ε. Πατρόζου, Χρ. Βλαχάκη, ∆. Λιόλια, ∆. Βλαχάκης, Ο ρόλος του διαιτολόγου στην πρόληψη των λοιμώξεων, ελληνική επιθεώρηση διαιτολογίας-διατροφής 2010, 1(1), 37-44

3. Tahereh Eteraf-Oskouei and Moslem Najafi, Traditional and Modern Uses of Natural Honey in Human Diseases, Iran j Basic Med Sci.2013 Jun; 16(6): 731-742

4. Bulent Kılıcoglu, The ultrastructural research of liver in experimental obstructive jaundice and effect of honey, February 2008 Volume 195, Issue 2, Pages 249-256

5. Ishan Ullah Khan, Widhi Dubey, Vedprakash Gupta, Medicinal Properties of Honey, International Joyrnal of Pure and Applied Bioscience (5):149-156(2014). ISSN:2320-7051

6. Mike McInnes, Honey composition with l-alanyl-l-glutamine, United States. Patent Application Publication Mclnnes. Pub. No.: US 2014/0186457 A1 Pub. Date: Jul. 3. 2014

7. Merlin W. Ariefdjohan, Berdine R. Martin, Pamela J. Lachcik and Connie M. Weaver, Acute and Chronic Effects of Honey and Its Carbohydrate Constituents on Calcium Absorption in Rats, J Argic Chem 2008 23 Apr 23;56(8):2649-54. Doi: 10.1021/jf073357w. Epub 2008 Mar 25.

Πίσω